Oswoić śmierć
Dzisiaj „porozmawiamy” o tym, z czego istnienia każdy z nas zdaje sobie sprawę, jednak nie każdy chce o tym myśleć. Śmierć to trudne zagadnienie, z którym musimy się mierzyć, podobnie jest ze starością. Te dwa zjawiska dotykają nas pośrednio, na przykład wtedy, kiedy umiera nam ktoś bliski, ale trzeba mieć świadomość, że z czasem przyjdzie nam się z tym zmierzyć osobiście. O umieraniu i egzystencjonalnej jesieni z medycznego punktu widzenia opowiada książka: „Śmiertelni. Wyzwania medycyny u schyłku życia” autorstwa Atula Gawande.
Oswojenie się z myślą o śmierci – dlaczego poprawi to Twoją jakość życia?
Postęp medycyny daje ogromne szanse na wyleczenie wielu ciężkich chorób, ale także wydłuża nasze życie. Oznacza to, że nasza droga w kierunku śmierci zyskuje kolejne, dające nadzieję, kilometry. Nie oznacza to jednak, że cel naszej podróży się zmienia – nadal kiedyś przyjdzie nam sprawdzić, co znajduje się „po drugiej stronie”.
Jak podkreśla autor książki „Śmiertelni. Wyzwania medycyny u schyłku życia” dziś śmierć, która jeszcze kilkaset lat temu nadchodziła stosunkowo szybko, może odwlec się w czasie, zapewniając nam wspaniałe wspomnienia ze starości. Może jednak stać się także męcząco długim procesem, podczas którego będziemy musieli odkryć w sobie nowe pokłady siły, ale także wymagać pomocy. Powinniśmy przygotować się na to nie tylko jako jednostki, ale jako społeczeństwo.
Dzięki uświadomieniu sobie, że umieranie jest czymś więcej niż tylko czymś, czego należy się bać, w końcu będziemy mogli odetchnąć pełną piersią i pogodzić się z koleją rzeczy. Warto spojrzeć także na to z innej perspektywy – dziś medycyna zna komfortowe rozwiązania i obfituje w różne środki farmakologiczne, dzięki którym odchodzenie z tego świata wcale nie musi wiązać się z odczuwaniem bólu i cierpienia.
Dlaczego śmierć częściej odwiedza szpitalne mury?
A skoro już o medycynie mowa, to warto pochylić się także nad tym, że coraz więcej z nas kończy swój kres w placówkach medycznych. Dlaczego tak się dzieje? Atul Gawande w swojej książce „Śmiertelni. Wyzwania medycyny u schyłku życia” jako główną przyczynę takiego stanu rzeczy wskazuje zmianę modelu rodzinnego. Niegdyś domy były wielopokoleniowe i najstarsi członkowie rodziny mieli zapewnioną opiekę u schyłku życia, za którą były odpowiedzialne dzieci i wnuki.
Dziś ten model zaczyna zanikać, ponadto medycyna błyskawicznie posuwa się do przodu i wielu przypadkach to właśnie lekarze i pielęgniarki są w stanie zapewnić godne warunki umierania. Podobnie jest ze starością – coraz więcej seniorów trafia do domów opieki, ponieważ młodsi członkowie rodziny nie mają możliwości zapewnienia im należytej opieki. Czy jednak medycyna daje nam dokładnie to, czego oczekujemy u schyłku życia?
Niezależność z punktu widzenia seniora, czyli jak cieszyć się drobnymi rzeczami?
Niezależność jest jedną z naszych podstawowych wartości, ale prawda jest taka, że nadejdzie taki moment w życiu, kiedy całkowita niezależność nie będzie już możliwa do zachowania. Czy w takiej sytuacji z niedołężnością rzeczywiście będzie nam się łatwiej mierzyć w szpitalnych murach lub domach opieki? Wydaje się jednak, że to właśnie przed najbliższą rodziną łatwiej będzie nam przyznać się do słabości.
Warto jednak pamiętać, że owa słabość wcale nie oznacza odarcia z godności. Do ostatnich dni możemy przecież zachować kontrolę nad własnym życiem, choć z pewnością w innym wymiarze. Nasze spojrzenie na życie może znacząco się zmienić, a o naszej autonomii będzie świadczyć nie tyle samodzielność, ile możliwość wykonywania codziennych czynności, które sprawiają nam przyjemność.
Jak wyglądają starość i śmierć okiem Atula Gawande?
W książce „Śmiertelni. Wyzwania medycyny u schyłku życia” poruszone zostają także kwestie związane z tym, że współcześnie szukamy terapii przedłużających naszą egzystencję, często nie myśląc o jakości naszej starości. Co więcej Atul Gawande pochyla się również nad kontrowersyjną kwestią tego, czy, aby zachować zarówno niezależność i poczucie sensu, społeczeństwo powinno zarządzać starzeniem się i śmiercią.
Dzięki tej lekturze możemy zarówno poznać wpływ współczesnej medycyny na jakość jesieni życia, jak i przygotować się na to, co prędzej czy później przyjdzie do każdego. Śmierć jest naturalnym zjawiskiem i choć na przestrzeni tysięcy lat udaje nam się coraz bardziej odsunąć ją w czasie, to i tak będziemy musieli się z nią zmierzyć. Warto się do tego przygotować, a potem wziąć głęboki oddech i żyć pełnią życia!